Η ναυμαχία του Γέροντος

ΜΕΤΑ τάς αλλεπαλλήλους αποτυχίας των Τούρκων στρατηγών να καθυποτάξουν τους επαναστατημένους Έλληνας και να καταπνίξουν την Ελληνικήν Επανάστασιν, ο Σουλτάνος υπεχρεώθη να ζητήση την συνδρομήν του Μεχμέτ.Αλή, ηγεμόνος της Αιγύπτου, προκειμένου να κατασταλή ο απελευθερωτικός αγών των Ελλήνων. Η συμφωνία «έκλεισε» τον Μάρτιον του 1824. Συμφώνως προς τους όρους αυτής, ο ήνωμένος στόλος των Τούρκων και των Αίγυπτίων θα κατελάμβανε τας νήσους των Ελλήνων, ενώ ο Αιγυπτιακός στρατός, υπό τον Ιμπραήμ, θα κατέστειλε την επανάστασιν είς την Πελοπόννησον. Οι Τούρκοι θα ανελάμβανον νά καθυποτάξουν την Στερεάν Ελλάδα.
Βάσει αυτής της συμφωνίας, υπετάγη ή επαναστατημένη Κρήτη από τους Αιγυπτίους, κατεστράφη η Κάσος, ενώ ο τουρκικός στόλος υπό τον ναύαρχον Χοσρέφ κατέστρεψε τα Ψαρά. Μετά από τάς επιτυχίας αυτάς των τουρκοαιγυπτίων, οι στόλοι των ηνώθησαν, με αντικειμενικόν σκοπόν την κατάληψιν της Σάμου.
Αυτήν την κατάληψιν της Σάμου απεφασίσθη να αποτρέψη το Ελληνικόν ναυτικόν. ‘Ενισχυμένον σχετικώς εκ των χρημάτων του δανείου, το οποίον είχε συνάψει εν Λονδίνω η ελληνική κυβέρνησις, διέθετε εις την επιχείρησιν αυτήν 70 πλοίο, 850 τηλεβόλα και 5.000 άνδρας, Είχεν όμως να αντιμετωπίση τας 2.500 τηλεβόλων του τουρκοαιγυπτιακού στόλου και τάς 30.000 των ανδρών, οι οποίοι υπηρετούν εις αυτόν. ‘Ανισότης, δηλαδή, δυνάμεων εκπληκτική. Αλλά του ελληνικού στόλου ηγείτο ο Ανδρέας Μιαούλης, η μεγαλυτέρα ναυτική μορφή της Ελληνικής Επαναστάσεως,
Προκειμένου το ελληνικον ναυτικόν να παρεμποδίση την μεταφοράν των “Ασιατικών στρατευμάτων είς την Σάμον, κατέλαβε το μεταξύ της νήσου και της ασιατικής ηπείρου στενόν. Κατ’ αυτόν τον τρόπον όλαι αι προσπάθειαι του εχθρού απέτυχον.
Την 24ην Αυγούστου του 1824, ο ελληνικός στόλος εσήκωσε τας αγκύρας και επροχώρησεν είς συνάντησιν του εχθρικού στόλου. Κατ’ αρχάς συναντήθη μετά του τουρκικού στόλου, και Ο Χοσρέφ διέταξε τα πλοία τους να παραταχθούν είς ταξιν μάχης. Εν τούτοις, λόγω του πνέοντος εποχικού ανέμου, δεν διεξήχθη ναυμαχία μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού στόλου. Οι Τούρκοι ηναγκάσθησαν να υποχωρήσουν, αφού προηγουμένως αντάλλαξαν σφοδρά πυρά μετά των Ελλήνων, χωρίς σπουδαία όμως αποτελέσματα.
Την νύκτα της 28ης Αυγούστου του 1824 ο ελληνικός στόλος ευρέθη αραγμένος είς τον κόλπον του Γέροντος, παρά την Μικρασιατικήν ακτήν. Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος ευρίσκετο μεταξύ Κω και ‘Αλικαρνασσού, όταν οι προφυλακαί των αντιπάλων συνηντήθησαν πλησίον της Καλύμνου και ήρχισαν οι αψιμαχίαι, Η επομένη εύρήκε τον ελληνικόν στόλον εις δυσχερεστάτην θέσιν. Αφ’ ενός μεν είχε τον άνεμον εναντίον του, αφ’ ετέρου ευρέθη διηρημένος. Οι εχθροί εξεμεταλλεύθησαν αυτήν την κατάστασιν και επετέθησαν. Ενώ τα τουρκικά σκάφη παρημπόδιζον την συνένωσιν των διηρημένων σκαφών, τα Αίγυπτιακά επεχείρουν να καταστρέψουν τα ακινητοποιηθέντα, λόγω αντιθέτου ανέμου, ελληνικά πλοία εις τον κόλπον τουΓέροντος,
Μόνον η ναυτική ιδιοφυΐα του Μιαούλη έσωσε την κατάστασιν, Εξεμεταλλεύθη και την ελαχίστην αύραν, διέταξεν επιτυχείς ελιγμούς, οι οποίοι ώδήγησαν εις την συνένωσιν των σκαφών του ελληνικού στόλου και όταν ο άνεμος το επέτρεψε, διέταξεν να κινηθούν τα περιπολικά. Το αποτέλεσμα υπήρξεν εκπληκτικόν, οι Τούρκοι ηναγκάσθησαν να καταφύγουν εις τον Ελλήοποντον διά να σωθούν. Και οι Αιγύπτιοι, καταδιωκόμενοι από τον Μιαούλην, κατέφυγον, με βαρείας απωλείας εις την Σούδαν της Κρήτης. Η νίκη των Ελλήνων κατά την ναυμαχίαν του Γέροντος είχε σώσει την Σάμον και καθυστέρησε την αποβίβασιν του Ιμπραήμ εις την Πελοπόννησον